Edycja 38
Plakat promujący 38. edycję
Tegoroczna edycja Konkursu zatytułowana ”Polemika sztuki”, odbywa się w kontekście 100–lecia istnienia poznańskiej grupy artystycznej BUNT. Pod tym samym tytułem 15.11.2018 roku nastąpi otwarcie wystawy towarzyszącej – „Bunt” w Dużej Scenie UAP (Miejskie Galerie Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu).
Wstęp
Miejsce:
Pawilon 10, Międzynarodowe Targi Poznańskie (wejście przez Wschodnią Bramę)
Poznan International Fair (MTP), pavilion 10 (East Gate entrance)
Wernisaż:
13.11.2018, godz. 18:00
opening: 13th November 2018, 18:00
Wystawa:
13–18.11.2018, godziny otwarcia wystawy: 12.00–18.00
exhibition open from 13th until 18th November 2018, 12:00–18:00
Fundatorzy nagród:
Nagrody specjalne ufundowane przez:
– Prezydenta Miasta Poznania
oraz firmy:
– Contemporary Lynx,
– Czas Kultury,
– Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana,
– Magazyn Szum,
– TENTE,
– Solar Company S.A,
– UWI Inwestycje S.A.
Kurator:
Maciej Kurak
„Sztuka jest żywa póki wyraża myśl niejasną dla niej samej, w materii, która
się
jej opiera. Żyje o tyle, o ile jest czymś innym niż sztuką, o ile jest
przekonaniem i sposobem życia.”
Pascal Gielen
Polemika Sztuki
„Sztuka jest żywa póki wyraża myśl niejasną dla niej samej,
w materii,
która się jej opiera. Żyje o tyle, o ile jest czymś innym niż
sztuką,
o ile jest przekonaniem i sposobem życia.”
Pascal Gielen
Sztuka poprzez bodźce percepcyjne silnie wpływa na zmianę zachowania i zwyczaje jednostki oraz jej funkcje w społeczności. Odkrywa i kształtuje nowe obszary w kulturze, sens i wartość życia, przyczyniając się do tworzenia alternatywnych sposobów organizacji wspólnoty i jej przestrzeni. Dzieła sztuki przełamują zastane schematy i kanony postrzegania świata. Wbrew ideom awangardy[1] pozostają one w dystansie do otoczenia, do życia. W dziełach 1:1 sztuka wpisuje się w codzienność, zachowując krytyczny stosunek do kultury i społeczeństwa. Poprzez anektowanie nowych przestrzeni sztuka wchodzi w reakcję z innymi dziedzinami aktywności człowieka, tworzy symbiozę myśli. Paradoksalnie, działania nieprzynależące do dziedziny sztuki również takie, które początkowo nie są akceptowane publicznie lub są alternatywą, po jakimś czasie, zazwyczaj stają się afirmowanymi, twórczymi faktami, które tworzą nowe kanony postrzegania i powtórnie definiują znaczenia.
Sztuka jest rodzajem percepcji i estetyki zmysłów, dzięki którym konkretyzują się nowe sposoby wyobrażania. Sztuka jako forma czynnego aktywizmu społecznego pozwala na zaistnienie zdystansowanej myśli krytycznej i jej analizę filozoficzną, pod warunkiem istnienia celu działania. Polemika sztuki polega na „reżyserowaniu rzeczywistości”[2] z zachowaniem dystansu wobec aktualnych myśli.
Konstruowanie podmiotu – Ja – artysta, nie powinno skupiać się wyłącznie na budowaniu kapitału indywidualnego, który jest częścią wolnorynkowego systemu wartości. Jest to istotne w kontekście dziedzin wiedzy humanistycznej, ścisłej i społecznej. Nauka oparta jest na konkretnym systemie metodycznym, który kojarzy sztukę z emocjami, oryginalnością i jednostkowością.
Artysta, jako kolekcjoner zasobów ludzkich, zazwyczaj reprezentuje aktywną, poszukującą zbiorowość, jest współuczestnikiem dyskusji. Istnieje wiele odmian strategii zaangażowanych społecznie np.: relacyjna, recepcyjna, krytyczna, partycypacyjna, kolektywna. Sztuka dialogu, za pomocą tego typu działań artystycznych, uczestniczy w procesie zmian, ujawnia potencjał konfliktu. Wspomaga międzyludzkie relacje, bazując na interakcji. Kształtuje nowe sposoby współdziałania w oparciu o sztukę polityczną, działania propagandowe, design krytyczny i społeczny, natomiast w sztuce użytkowej zaciera granice rozpoznawania definicji dzieła plastycznego a projektowego.
Celem współczesnych działań artystycznych, zaangażowanych w problemy społeczne i kulturowe jest wskazanie alternatywnych możliwości badawczych. Potencjał takich działań łączy się przede wszystkim z krytyką fetyszyzmu towarowego, hamuje również mechanizm wyzysku w kapitalizmie kognitywnym, który jest modelem postfordyzmu, wykorzystującym autentyczność, wyjątkowość, indywidualizm artysty oraz aktywa społeczne jako potencjał do budowania mechanizmów rynkowych i nowej formy kapitalistycznego sytemu. Polemizujący charakter sztuki przyczynia się do kształtowania antywzorców w społeczeństwie, kulturotwórczego poszukiwania sensu funkcji jednostki we wspólnocie. Nieprawidłowości, niedopasowania, dysproporcje, odmienne doświadczenia poznawcze i emocjonalne, będące rodzajem subiektywizacji nieustannie wprowadzającej antywzorce do wzorców kulturowych, stwarzają nową przestrzeń wobec tej, do której przywykliśmy. Ustanawiając antywzorzec sztuka pokazuje nam, że wzorzec ma charakter relatywny. Innymi słowy, każdy antywzorzec może stać się wzorcem sprawiając, że dotychczasowe wzorce zyskują status antywzorców. Według tego poglądu sztuka pozostaje w dialektycznej relacji do kultury, często podważając lub kwestionując obyczaje, tradycje, kanony, przyzwyczajenia.[3]
Sztuka współczesna to socjologiczny pamiętnik, w którym niemal każdy wzorzec może zostać zakwestionowany w kontekście prawzorca i antywzorca, w odniesieniu do różnych dziedzin działalności człowieka. Sztuka żyje o tyle, o ile jest czymś więcej niż sztuką[4], czyli obejmuje szeroki i różnorodny zakres działań. Konfrontuje się z innymi dziedzinami, nie naruszając ich wiarygodności. Homogenizuje postrzegalny świat precyzując nowe paradygmaty wielomedialnej sztuki. Jej transparentność pozwala widzieć warstwy organizacji świata, re-dystrybucje i reinterpretacje. Omawia zagadnienia wizualnej formy poprzez społeczną aktywizację, która jest sposobem wyzwolenia myśli.
Dawniej obrazy dopuszczane były jedynie pod warunkiem, że wypełniały zadanie komunikowania słowa niepiśmiennego, będącego substytutem myśli. Obecnie praktyka artystyczna jest rezultatem teorii twórcy warunkującej zaistnienie dzieła analizowanego i interpretowanego przez ekspertów–specjalistów. W dzisiejszym rozumieniu głęboka interpretacja dzieła związana jest z myśleniem, a nie samym postrzeganiem. Może się wydawać, że to, co jest teraz, nie zawsze wyraża jasną myśl, jednak z biegiem czasu, poprzez polemikę, oddziałuje, aktywuje nowe myśli, poszerza obszar działań w poszukiwaniu innych znaczeń.
Maciej Kurak
[1] Awangarda dążyła do scalania sztuki i życia.
[2] Określenie
użyte
przez Pawła Althamera w kontekście działań artystycznych. Aktualnie
dotyczy
sztuki 1:1, która jest działaniem twórczym. Przykładem jest „Teatr
niewidzialny” jedna z wielu akcji Augusta Boal’a, gdzie decyzja wejścia
w przestrzeń publiczną, w tym wypadku enklawę zarezerwowaną dla bogatej
części społeczeństwa do kilkugwiazdkowej restauracji, była prowokacją
dyskusji dotyczącej nierówności społecznych. Akcja była na tyle realna,
że
przypadkowi uczestnicy nie zdawali sobie sprawy, że brali udział w
działaniu
artystycznym. Najprawdopodobniej wielu z nich do dzisiaj nie zdaje sobie
z
tego sprawy.
[3] „Koniec kultury – koniec Europy. O fundamentach
polityki”, red. Pascal Gielen, wydawnictwo: Fundacja Nowej Kultury Bęc
Zmiana, Warszawa 2015.
[4] Tamże.
Nominowani
& Wronecka Weronika,
& Knychaus Michał,
Laureaci
Grand Prix otrzymali:
– w
dziedzinie artystycznej, Marta Wiktorowicz, za
pracę Paradise Mall, Wydział Animacji, dyplom pod kierunkiem prof. dra hab. Jacka
Adamczaka, prof. zw. UAP,
– w dziedzinie projektowej, Kordian Mańkowski, za pracę Pojazd adaptacyjny,
Wydział Architektury i Wzornictwa, dyplom pod kierunkiem dra hab. Dariusza Kuźmy,
prof. nadzw. UAP.
Wyróżnienia otrzymali – nagrodą jest
wystawa w jednej z Miejskich Galerii w 2019 roku:
– Katarzyna Łukasik, dziedzina artystyczna, Engramy,
Wydział Rzeźby i Działań Przestrzennych, dyplom pod kierunkiem dr hab. Karoliny
Komasy, prof. nadzw. UAP,
– Patrycja Maria
Kowal, dziedzina artystyczna, Tworzenie kreacją istnienia, dyplom pod
kierunkiem prof. dra hab. Grzegorza Ratajczyka, prof. zw. UAP,
– Jooyoung Choi, dziedzina projektowa, Część I
„Koniec i początek (2018)” – Tomik poezji Wisławy Szymborskiej, Część II „Isang Yun
i jego muzyka na 12 instrumentów” – książka o koreańskim kompozytorze Isang Yun,
dyplom pod kierunkiem prof. dra hab. Krzysztofa Molendy, prof. zw. UAP,
– Aleksander Radziszewski, dziedzina projektowa,
LINIA. Kartoszyno / Elektrownia Jądrowa Żarnowiec, dyplom pod kierunkiem
prof. dr hab. Piotra Szwieca, prof nadzw. UAP oraz dr Patrycji Mikołajczak, ad.
Nagrodę Prezydenta Miasta Poznania
otrzymała:
– Wiktoria Lewicka, za
pracę Bezpieczeństwo pieszych – Moneo Life System, Wydział Architektury
i Wzornictwa, dyplom pod kierunkiem dra hab. Michała Filipiaka, ad.
Nagrody specjalne ufundowane przez
sponsorów:
– UWI Inwestycje S.A. – Maksymilian Sawicki, Między substancją płynną
a masą. Warunki tworzenia nowego środowiska miejskiego na przykładzie Starej Gazowni
w Poznaniu, Wydział Architektury i Wzornictwa, dyplom pod kierunkiem
dr hab. inż. arch. Elżbiety Raszei, prof. nadzw. UAP – nagroda,
– Solar Company
S. A. – Zuzanna Grusznis, Grow up!, Wydział
Architektury Wnętrz i Scenografii, dyplom pod kierunkiem dr hab. Anny
Regimowicz–Korytowskiej, prof. nadzw. UAP,
– TENTE Sp. z o. o. – Kordian Mańkowski, Pojazd adaptacyjny, Wydział
Architektury i Wzornictwa, dyplom pod kierunkiem dra hab. Dariusza Kuźmy,
prof. nadzw. UAP.
Nagrody patronów medialnych:
–
Czas Kultury – Urszula Lucińska i Michał
Knychaus, Nadpisz / Odrzuć / Zachowaj, Wydział Komunikacji Multimedialnej
oraz Wydział Architektury Wnętrz i Scenografii, dyplom pod kierunkiem dra Daniela
Koniusza, ad. oraz prof. dr hab. Sławomiry Chorążyczewskiej, prof. nadzw. UAP,
–
Magazyn Szum – Urszula Lucińska i Michał
Knychaus, Nadpisz / Odrzuć / Zachowaj, Wydział Komunikacji Multimedialnej
oraz Wydział Architektury Wnętrz i Scenografii, dyplom pod kierunkiem dra Daniela
Koniusza, ad. oraz prof. dr hab. Sławomiry Chorążyczewskiej, prof. nadzw. UAP,
–
Notes na 6 Tygodni – Paulina Brelińska, Projekt
kuratorsko-badawczy Voyager’s Record/ Rejestr Podróżnika, dyplom pod kierunkiem
dr hab. Izabeli Kowalczyk, prof. nadzw. UAP, Wydział Edukacji Artystycznej
i Kuratorstwa,
– Contemporary Lynx – Yuliia
Andriichuk, Apetyt | Appetite, dyplom pod kierunkiem dra hab. Macieja
Kuraka, prof. nadzw. UAP, Wydział Grafiki i Komunikacji Wizualnej.
W V edycji konkursu na najlepszą prace teoretyczną – magisterską im. prof. A. Kępińskiej nagrody otrzymali:
Nagroda Główna:
– mgr Stanisław Jakub Bednarek, „Recykling
krajobrazu: renaturyzacja, rekultywacja i reurbanizacja”, Wydział Architektury
i Wzornictwa, dyplom pod kierunkiem dr hab. Izabeli Kowalczyk, prof. nadzw. UAP.
Wyróżnienie:
– mgr Jędrzej Hofman, „Punkt, linia i płaszczyzna
a przestrzeń. Wymiary tradycji malarskiej i jej medium”, Wydział Malarstwa
i Rysunku, dyplom pod kierunkiem dr hab. Marty Smolińskiej, prof. nadzw. UAP,
–
mgr Daria Grabowska, „Gdzie macie swoich
krytyków? Diagnoza polskiej krytyki artystycznej po 1989 roku”, Wydział Edukacji
Artystycznej i Kuratorstwa, dyplom pod kierunkiem dr hab. Izabeli Kowalczyk,
prof. nadzw. UAP.
Wystawa towarzysząca / Bunt
Wystawie towarzyszył szereg wydarzeń towarzyszących, które podkreślały związki Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu z Grupą Artystyczną Bunt. Wykład o ewolucji postawy artystycznej Małgorzaty i Stanisława Kubickich, wygłosiła dr Lidia Głuchowska (Uniwersytet Zielonogórski) 29.11.2018 w Atrium UAP.
Artyści:
Andrzej Bobrowski, Gosia Ce, Mikołaj Garstecki, Marek Glinkowski, Tobiasz Jankowiak,
Tomasz Kalitko, Agnieszka Maćkowiak, Piotr Słomczewski, Raman Tratsiuk, Monika Pich,
Joanna Wiernicka, Wiktor Wolski
Lokalizacja:
Galeria Duża Scena UAP, ul. Wodna 24
Kurator:
Maciej Kurak
Bunt
Grupa artystyczna Bunt działała w Poznaniu w latach 1918–1920. Skupiała przede wszystkim poetów, malarzy, grafików, rzeźbiarzy. Współtwórcami grupy byli m.in.: Margarete Kubicka, Stanisław Kubicki, Jerzy Hulewicz, Jan Wroniecki, Stefan Szmaj, Adam Bederski, August Zamoyski… Artyści Buntu charakteryzowali się aktywistyczną postawą i społecznym zaangażowaniem. Wykorzystywali sztukę jako narzędzie protestu wobec politycznych decyzji. Ze względu na swój radykalizm artystyczny[1] i społeczny[2] oraz aktywność wykraczającą poza perspektywę narodową, Bunt posiadał duży potencjał w Polsce i w Niemczech. Artyści Buntu swoją uwagę kierowali na sztukę inspirowaną niemieckim ekspresjonizmem, skupiającą się na rozwiązaniach formalnych i założeniach ideowych, kształtujących się w wizje nowej rzeczywistości opartej na hasłach socjalistycznych i internacjonalistycznych. W ekspresjonizmie chodziło przede wszystkim o wyrażanie emocji w związku z podejmowaną tematyką. Grafika, plakat, rzeźby, działania performatywne Buntu zawierały jasno sprecyzowany, uniwersalny przekaz, czytelny i zrozumiały dla wielu odbiorców, pomimo to grupę postrzegano jako dywersyjną. Podczas pierwszej wystawy niektórzy artyści Buntu spotkali się z zarzutem obrazy moralności [3].
Aktualna wystawa „Bunt” prezentowana w Dużej Scenie Miejskich Galerii UAP przedstawia praktyki artystyczne, które dążą do przeobrażenia idei i wartości obecnych w dominującym porządku społeczno – kulturowym przy zachowaniu krytycznego stosunku do obyczajowości, przyzwyczajeń i przeświadczeń obowiązujących w danej społeczności. Projektując alternatywne lub krytyczne realizacje odnoszące się do rzeczywistości społecznej, artyści nie wpadają w pułapkę uprawomocnień, przeciwstawiają się nawykom i stereotypom. Wystawa zwraca uwagę na tematy często niechciane takie jak: bezdomność, bieda, emigracja, bezprawie, prekariat, nierówności i polaryzacja społeczna, marginesy klasowe… Podejmuje i umożliwia dyskusję w sprawach społecznie istotnych. Ujawnia mity – wyobrażone formy, które kształtują społeczeństwo oraz mówi o wspólnotowości jako wartości nadrzędnej w relacjach publicznych. Artyści uczestniczący w wystawie zmieniają porządki kulturowe dla kolejnych systemów wiedzy i światopoglądów poszukujących umocnienia w mającej nadejść przyszłości, w formie pewnej idei czekającej na realizację. Za pomocą działań artystycznych i społecznie zaangażowanych prace badają obszar i skuteczność oddziaływania sztuki na społeczeństwo i politykę. Pytają, czy wizualne zagadnienia estetyczne wpływają na wiarygodność przekazu. Zastanawiają się nad rolą artysty w społeczeństwie i jego aktywności osadzonej w konsumpcyjnym świecie. Badają kontekst oraz wpływ emocji, sugestii i pamięci na odbiór.
[1] Ekspresja wyrazu, upraszczanie, redukowanie formy.
[2] Przyjmowanie
postawy skrajnej wobec systemu.
[3] Pierwsza wystawa Buntu została
ocenzurowana, pierwotnie miała mieć miejsce w siedzibie Towarzystwa Zachęty
jednak zarząd TZPS odrzucił prace kilku artystów pod zarzutem obrazy
moralności, co spowodowało przeniesienie pokazu do innego, prywatnego lokalu
przy ulicy Berlińskiej w Poznaniu.
Galeria zdjęć / Bunt
Galeria
edycja 38
Galeria zdjęć / 38
Wideo wernisażu wystawy głównej